MAKALE NEDİR?
Bilimsel ve toplumsal konularda; siyaset, ekonomi, sanat, spor vb. alanlarda
yazılan, açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği olan gazete veya dergi
yazılarına makale denir. Bilimsel dergilerde yayımlanan
makalelerde tıp, ekonomi, sosyoloji, felsefe gibi bilim dallarıyla ilgili
konular işlenir.
Makalenin Genel
Özellikleri
· Bir
görüşü, bir iddiayı belge ve kanıtlarla destekleyerek savunan yazı türüdür.
· Senli
benli konuşmalar, gündelik dil ve sanatlı bir dile yer verilmez.
· Dolaylı
anlatımlardan uzak anlaşılır bil dil kullanılır.
· Toplumsal,
bilimsel, günlük olaylar gibi hemen hemen her konuda yazılabilir.
· Alanında
uzman kişiler tarafından yazıldığından bilimsel bir anlatım vardır.
· Makalede
düşünceyi geliştirme yollarından (örnekleme, tanık gösterme, karşılaştırma)
faydalanılır.
· Makalede
terimlere sıkça yer verilir.
· Açıklayıcı
ve tartışmacı anlatım biçimlerinden sıklıkla yararlanılır.
· Dil
ve imla kurallarına uygun kurallı cümlelere yer verilir.
· Alıntı
yapılacaksa kaynak veya kaynakça gösterilir.
· Makale,
gazetecilikle birlikte ortaya çıkmıştır.
· Türk
edebiyatında makale Tanzimat Dönemi’yle birlikte ortaya çıkmıştır.
Makaleler,
edebi makale ve bilimsel makale olmak üzere ikiye ayrılır.
1.
Edebi
Makale: Dil, edebiyat ve sanat
gibi konuların ele alındığı bu makaleler biraz daha yoruma açık eserlerdir.
Yazar düşüncelerini kanıtlamaya çalışır.
2.
Bilimsel
Makale: Tıp, sosyoloji, ekonomi gibi bilimle ilişkili alanlara
yönelik konular ele alınır. Nesnel bir yaklaşım ve dil kullanılır. Bir tez
kanıtlarıyla açıklanmaya çalışılır.
Bilimsel Makalelerin Bölümleri: Bilimsel makaleler; başlık, özet, giriş,
yöntem, bulgular, sonuç ve tartışma, kaynakça bölümlerinden oluşur. Metnin
özelliğine göre bu bölümlerden bazıları bulunmayabilir veya başlıkla
belirtilmeyebilir.
Makalenin Türk Edebiyatındaki
Gelişimi
Makaleler günümüzde bilimsel makaleler ve
gazete makaleleri olmak üzere iki grupta toplanabilir. Fakat makalenin
Türk edebiyatındaki serüveni gazetenin yayın hayatımıza girmesiyle başlar. Türk
edebiyatının ilk gazetesi 1831 ‘de çıkarılan Takvîm-i
Vekâyi’dir. Tamamen hükümet denetiminde çıkarılan gazeteyi 1840′ta yarı
resmî yarı özel olarak çıkarılan Cerîde-i Havadis izler.
Şinasi’nin Agâh Efendi’yle birlikte 1860′ta çıkardığı Tercümân-ı Ahvâl ise
Batılı anlamdaki ilk gazete kabul edilir.
Türk Edebiyatındaki Önemli
Makaleler ve Yazarları
· Şinasi: Tercüman-ı
Ahval Mukaddimesi (İlk makale örneği)
· Ziya
Paşa: Şiir ve İnşa
· Cenap
Şahabettin: Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Sulh, Nesr-i
Harp
· Hüseyin
Cahit Yalçın: Edebiyat ve Hukuk (Bu makaleyle
Servetifünun Dönemi sona erdi)
· Ömer
Seyfettin: Yeni Lisan (Milli Edebiyatın başlangıç
makalesi, dilde millileşmeyi sağladı.)
· Ziya
Gökalp: Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak
· Yahya
Kemal Beyatlı: Aziz İstanbul, Eğil Dağlar
· Yusuf
Akçura: Üç Tarz-ı Siyaset
MÜNAZARA
Farklı görüşlere sahip iki grubun bir başkan
vasıtasıyla jüri ve dinleyiciler önünde konu hakkındaki düşüncelerini savunmak
amacıyla ortaya çıkan bir tartışma türüne münazara denir.
Münazarada Kuralları
· Konu,
gruplara önceden bildirilmelidir.
· Üyelere
konuyu araştıracak yeterli zaman verilmelidir.
· Karşı
tarafın görüşleri iyice dinlenmelidir.
· Not
alınarak, açık ve zayıf noktalar tespit edilmelidir.
· Sade
ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır.
· Konunun
anlaşılırlığını artırmak için örneklere başvurulmalıdır.
· Karşı
tarafında sözüne müdahale edilmemelidir.
· Zaman,
etkili ve verimli kullanılmalıdır.
· Karşı
tarafın sorularına ikna edici cevaplar verilmelidir.
Tez: Öne sürülen
görüştür.
Antitez: Öne sürülen
görüşe karşı ortaya atılan başka bir görüştür.
Argüman: Düşüncenin
doğruluğunu ispatlamak için toplanan belgeler ve kanıtlardır.
