Zeytindağı (Falih Rıfkı Atay) Romanının
Özeti ve Karakterleri
Kitapta
Osmanlı saltanatının son zamanlarında Türkiye Cumhuriyetinin ilk günlerine
kadar ki bir zaman dilimi anlatılmaktadır. Yazar bir görev sebebiyle Cemal
Paşa’nın karargahına yani Zeytindağı’na gitmiştir. Burada yaşamış olduğu
olayları ve hatıralarını bulunduğu tarihin önemli olaylarını da içine alacak
şekilde anlatmıştır.
Romanın Özeti:
Zeytindağı,
genel olarak 4’ncü karargahın yer aldığı Kudüs’e yakın bir yerde olan dağın
isminden dolayı gelmektedir. Birinci dünya savaşı patlak verdiği sıralarda
Falih Rıfkı yedek subay olarak orduya alınacaktır ve Cemal Paşa’nın karargahına
tayin edilmiştir. Cemal Paşa ile gözlenen ilişkiler burada meydana gelmeye
başlayacaktır.
Kitabın ilk
kısımlarına bakılacak olduğu İttihat ve Terakki konusunda söz edilmiştir.
İttihat ve Terakki iç kısmında Cemal Paşa, Talat Paşa ve Enver Paşa en önemli
simalar arasında yer almaktadır. Cemal Paşa yenilikçi özelliği ile öne çıkıyor.
Enver ve Talat Paşa’lar bu anlarda muhafazakar bir kişilik sergilemesi ile öne
çıkıyor. Enver Paşa’nın Turancılık alanında fikirler meydana gelir. Falih Rıfkı,
Enver Paşa meydana gelen fikirleri benimsenir. Cemal Paşa ile beraber Kudüs
sınırlarında Zeytindağı sınırlarında Ermeni toplumuna karşı yeni yerler
verilmesi ve İngilizlere karşı kuvvetlenme düşüncelerine girmişlerdir. Cemal
Para aracılığı ile Falih Rıfkı oldukça yenilikçi kanatlarda pozisyon almayı
başararak yeni devlet nizamlarının şekillenmesi konusunda önemli bir yere sahip
olacaktır. Ortadoğu coğrafya alanlarında yeniden iskan edilmesi ile beraber
savaş imkansız bir hal almıştır.
Savaşların
hemen ardından Osmanlı devleti yıkılmış ve devlet topraklarında meydana gelen
kayıplardan dolayı siyasi, iktidari ve iktisadi varlıkların kayıp edilmesi
meydana gelmiştir. Yeni kurulan devletler ile beraber cumhuriyetin
inkılaplarının gerçekleşmesi alanlarında saltanatların kaldırılmasından
cumhuriyetin ilan edilmesine kadar birçok alanda modern adımlar atılması ön
plana çıkmıştır.
Cumhuriyet
ilan edilmesi ardından muasır medeniyetler karşısında adımların atılmasında
Mustafa Kemal’in çok büyük önderlikleri yer almıştır. Türkiye Cumhuriyeti,
Atatürk İlkeleri karşısında laik, sosyal ve hukuk devleti şekilde yoluna devam
etmesine olanak sunması ile meydan gelmiştir.
Karakterler:
- Falih Rıfkı: Hem kitabın yazarı hem de kendi hayatından alıntılar yapılan kişidir. Genel olarak yedek subay olarak orduda öne çıkıyor. Genç ve İttihatçı bir kişiliğe sahip olmasıyla öne çıkarken Enver, Talat ve Cemal Paşaları tanıdığı için İttihat ve Terakki hakkında farklı fikirleri meydana gelmeye başlar.
- Diğer şahıslar: Mustafa Kemal, Enver Paşa, Talat Paşa, Cemal Paşa olarak öne çıkıyor.
