Varsağı
Âşık Edebiyatı'nın fazla yaygın olmayan bir nazım
şekli olan varsağı Güney Anadolu'da yaşayan Varsak Türkmenlerinin halk
şairlerince söylenen şiirlerine denir. Varsağının kendine özgü özel bir ezgisi
vardır.
Semai ile büyük benzerlik gösteren
varsağının semaiden en önemli farkı ezgisi ve ilk dörtlükte geçen "bre,
hey, behey!" gibi seslenme sözcükleridir.
Varsağılarda bu ünlemler kullanılarak erkekçe, yiğitçe bir söyleyiş şiire hâkim
kılınır.
Varsağı Türünün Genel Özellikleri:
- Toroslar'daki Varsak boyunun kendine özgü bir ezgiyle söyledikleri şiirlerin adı olan bir nazım şeklidir.
- Varsağılarda felekten ve yaşamdan şikâyet konuları işlenir.
- Varsağıların mertçe, yiğitçe, babacan ve erkekçe bir söylenişi vardır.
- Genellikle "hey, bre, bre hey, be, aman" gibi ünlemlere yer verilir. Bu ünlemlerin yer almadığı varsağılar ezgisiyle fark edilir.
- 8'li hece ölçüsüyle yazılır.
- Varsağılardaki dörtlük sayısı koşmanınki ile aynıdır.
- Kafiyeleniş şekli koşmanınki ile aynı olup "xaxa, bbba, ccca" şeklindedir.
- Varsağılarda şiirin sonunda şairin mahlası geçer.
- Varsağı, türkülerden gelişmiş bir şekildir.
- Varsağı türü edasıyla koçaklama türünü andıran şiirlerdir.
- Edebiyatımızda varsağıları ile ünlü olan şair Karacaoğlan'dır.
Varsağı Örneği
Bre
ağalar bre beyler
Ölmeden
bir dem sürelim
Gözümüze
kara toprak
Dolmadan
bir dem sürelim
Aman
hey Allah’ım aman
Ne
aman bilir ne zaman
Üstümüzde
çayır çemen
Bitmeden
bir dem sürelim
Karacaoğlan
