Semai
Âşık Tarzı Türk Edebiyatı nazım şekillerinden olan
semai türünde daha çok sevgi, doğa, güzellik gibi konular işlenir. Özel bir
ezgiyle söylenen semailer Âşık Edebiyatı'nda çok fazla yaygın olmayan bir nazım
şeklidir. Güney Anadolu'da yaşayan Varsak Türkmenlerine ait halk şairlerince söylenen
şiirlerdir.
Semai Türünün Genel Özellikleri:
- Sevgi, aşk, güzellik, doğa, ölüm, kavuşma, ayrılık acısı gibi koşmada konu edinen bütün temalar semaide de işlenir.
- Hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla yazılır. (4+4 duraklı veya duraksız) Aruz ölçüsüyle de yazılan semailer vardır.
- Koşma türüne göre daha canlı, lirik ve kıvrak bir söyleyişe (biçem) sahiptir.
- Dörtlük sayısı üç ile beş arasında değişir.
- Semailer, kendine özgü bir ezgiyle okunur.
- Semailerde sade ve yalın bir dil kullanılır. Günlük hayatta yer alan deyişler de semailer de karşımıza çıkar.
- Uyak düzeni koşmanınki gibidir. (abab / cccb / dddb)
- Semailer; en az 3, en fazla 5 dörtlükten oluşur.
- Semailerde şiirin son dörtlüğünde şairin mahlası geçer.
- Koşmaya birçok yönden benzeyen semainin koşmadan en önemli ve tek farkı ölçüsüdür. Semai 8'li; koşma 11'li ölçüyle yazılır.
- Semaide, lirik veya lirizm en önemli kavramlar olarak öne çıkar.
- Türk edebiyatında semai türünün en güzel örneklerini Karacaoğlan ve Erzurumlu Emrah vermiştir.
Semai Örneği:
İncecikten
bir kar yağar
Tozar
Elif Elif diye
Deli
gönül abdal olmuş
Gezer
Elif Elif diye
Elif’in
uğru nakışlı
Yavru
balaban bakışlı
Yayla
çiçeği kokuştu
Kokar
Elif Elif diye
Karacaoğlan
