Şathiye
Şathiye kelimesi Arapça "şath" sözcüğünden
gelmektedir. O da "alaylı söz" demektir. Dini-Tasavvufi Halk
Edebiyatı nazım türü olan şathiye, gerçekte derin konuları işleyen felsefik
şiirlere verilen isimdir.
Şathiye Türünün Genel Özellikleri:
- Allah ile şakalaşırcasına yazılan şiirlerdir.
- Daha çok Alevi-Bektaşi ozanlarınca kullanılmıştır.
- Şathiyelerde Allah'ın cemal sıfatı esas alınır.
- Allah'ın cezalandırıcı özellikleri ön plana çıkarılıp söylense de asıl söylenmek istenen de bağışlayıcı özelliğidir.
- Şathiyelerin yorumlandığında çok derin anlamlar içerdiği ortaya çıkar.
- Şathiye, nefesin bir türü olarak kabul edilir.
- Şathiyelerin tasavvufi konuları işleyenleri şathiyat-ı sûfiyâne adını alır.
- Allah ile alay eder tarzda yazılmış şathiyeler küfür sayılmıştır.
- Kaygusuz Abdal, bu türün en güzel örneklerini vermiştir.
Şathiye Örneği
Yücelerden yüce gördüm
Erbabsın sen koca Tanrı
Âlim okur kelam ile
Sen okursun hece Tanrı
Kıldan köprü yaratmışsın
Gelsin kulum geçsün deyü
Hele biz şöyle duralım
Yiğit isen geç a Tanrı
Garib kulun yaratmışsın
Derde mihnete katmışsın
Anı âleme atmışsın
Sen çıkmışsın uca Tanrı
Kaygusuz Abdal yaradan
Gel içegör şu cür'adan
Kaldır perdeyi aradan
Gezelim bilece Tanrı
Kaygusuz Abdal
