Köroğlu'nun Hayatı, Edebi Kişiliği ve Şiirleri
Hayatı:
16. yüzyılda yaşamış ve asıl adı "Ruşen"
olan Köroğlu, kavganın ve özgürlüğün sembolü olarak bilinen bir halk
şairimizdir. Doğum ve ölüm tarihleri hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
Cesurluğu ve yiğitliğiyle ön plana çıkan Köroğlu büyük
bir özgürlük mücadelesi verir. Yaşadığı dönemde yapılan haksızlıklara karşı
çıkar. Fakirleri gözetip yaşlıları ve güçsüzleri kollar. Kahramanlıkta halk
için simge bir direnişçi haline gelir.
Köroğlu, koçaklama ve güzellemeleriyle tanınır. Hatta
koçaklama türünün Köroğlu ile başladığı bilinir. Aşk, doğa ve ölüm konularını
işlediği şiirleri de vardır. Yiğitçe ve coşkulu bir söyleyişe sahip olan
Köroğlu'nun eserlerinin dili oldukça sadedir. Bazı şiirleri bestelenmiş ve
günümüzde de söylenmektedir.
Edebi Kişiliği:
- Sivas-Tokat yolu üzerindeki Çamlıbel'e yerleşip eşkıyalık yaptı. Ama adil bir eşkıyaydı.
- Bolu Beyi'nden babasının intikamını almak üzere dağlara çıkan, yiğitlik ve iyilikseverliği destanlaşan eşkıya Köroğlu ile şair Köroğlu halk zihninde kaynaşmış durumdadır.
- Köroğlu veya asıl adıyla Ali Ruşen 16. yüzyıl'da Anadolu'da yaşamış bir halk ozanıydı.
- Ünlü bir destana da konu olmuş bir halk kahramanıdır.
- Bolu havalisinde yaşamış, sonradan ünü bütün Anadolu’ya yayılmıştır.
- Bolu Bey’i ile yaptığı mücadele ile tanınır.
- Bolu Beyi tarafından babasının gözlerine mil çektirilerek cezalandırıldığı için “Köroğlu” diye tanınmıştır.
- Kavganın ve özgürlüğün sembolü olan bir şairdir.
- Yiğitçe ve coşkun bir eda ile söylenmiş koçaklamaları ile tanınmıştır.
- Şiirlerini sade bir dille söylenmiştir.
- Şiirlerini heceyle söylemiştir.
- Aşk, tabiat gibi konuları işlediği şiirleri de vardır.
- Divan edebiyatından ve tasavvuftan hiç etkilenmemiştir.
Köroğlu Destanı
Yusuf, bir gece bir rüya görür. Rüyasında, Bingöl
dağlarından akıp Aras ırmağına dökülen üç köpüğü içmesi halinde hem gençliğini
yeniden kazanacağını hem de gözlerinin açılacağını görür. Böylece Bolu
Beyi'nden de intikamını alacaktır. Yusuf ile oğlu Ruşen Ali ırmağa varırlar
fakat Yusuf değil de Ruşen Ali köpükleri içer. Babası da köpüksüz su içer.
Ruşen Ali'nin bu köpüğü içmekteki amacı babasının intikamını almaktır. Bu üç
köpük Köroğlu'na (Ruşen Ali) ebedi hayat, yiğitlik ve şairlik sağlar.
Yusuf, çok geçmeden ölür. Ölmeden evvel oğlundan kendi
intikamını almasını ister. Köroğlu (Ruşen Ali) kendisine kahramanlıklar
yaşatacak ve adına şiirler kaleme alacağı kır atı ile dağa çıkar. Adeta bir
derebeyi gibi yaşamaya başlar. Çevresinde büyük ün kazanıp "Köroğlu"
diye tanınmaya başlar. Garip ve fakirleri gözetir. Zenginlerden aldığını onlara
verir. Ayvaz isminde bir çocuğu kaçırıp evlat edinir. Bolu Beyi'nin kız
kardeşini kaçırıp onunla evlenir. Gücü zirveye ulaşınca Bolu'yu basıp babasının
vaziyetini yerine getirip babasının intikamını alır.
Şiirinde dile getirdiği gibi tüfeğin icat edilmesi
mertliği bozduğunu düşündüğünden mücadelesini sonlandırır. Sonrasında Köroğlu
Kırklar'a karışır ve kaybolur.
Şiirleri:
BENDEN SELAM OLSUN BOLU BEYİ’NE
Benden selam olsun Bolu Beyi’ne
Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır
Ok gıcırtısından kalkan sesinden
Dağlar seda verip seslenmelidir
Düşman geldi bölük bölük dizildi
Alnımıza kara yazı yazıldı
Tüfenk icad oldu mertlik bozuldu
Eğri kılıç kında paslanmalıdır
Köroğlu düşer mi hele şanından
Çogunu ayırır er meydanından
Kırat köpüğünden düşman kanından
Çevrem dolup şalvar ıslanmalıdır
KARLI DAĞLARIN ARDINDAN
Karlı dağların ardından
Yel olup estiğin var mı
Tek başına bu çöllerde
Ordular bastığın var mı
Kargıyı ucundan salla
Düşman deme eyvallah
Her taraftan üç beş kelle
Terkiden astığın var mı
Köroğlu söyle şanından
Kuş uçurmaz divanından
Avuçla düşman kanından
Doldurup içtiğin var mı
YÜRÜN ASLANLARIM SAVAŞ EDELİM
Yürün aslanlarım savaş edelim
Buna kavga derler bey ne paşa ne
Haykırıp haykırıp kelle keselim
Seyreyleyin eli ayağı şaşana
Yürü beyler cenge harbi çalınır
İyi kötü bu meydanda bilinir
Kılıç değer adam iki bölünür
Nusret bizim beyler neci paşa ne
Gürzün kösteğini kola takmalı
Arap atı sağa sola yıkmalı
Kargılar mızraklar birden kalkmalı
Fırsat vermen Arap atlar kaçana
Köroğlu der durun edek cengimiz
Bundan belli olsun yiğit hangimiz
Üç saat sürmeli burda hengimiz
Tarih yazın şu dağlara nişane
MERT DAYANIR NAMERT KAÇAR
Mert dayanır namert kaçar
Meydan gümbür gümbürdenir
Şahlar şahı divan açar
Divan gümbür gümbürdenir
Yiğit kendini öğende
Oklar menzilin döğende
Sespe kalkana değende
Kalkan gümbür gümbürdenir
Ok atılır kalasından
Hak saklasın belasından
Köroğlu’nun narasindan
Her yan gümbür gümbürdenir
