İnce Memed (Yaşar Kemal) Romanının Özeti
ve Karakterleri
Bu roman gerçek yaşamdan uyarlanmış bir yapıttır.
Eserde beş köyün toprağına el koymuş bir ağaya baş kaldırışın öyküsü anlatılır.
Romanın Özeti:
Abdi Ağa Çukurova Dikenlidüzü’ndeki beş köyün
ağasıdır. İnce Memed bu köylerden birinden, Değirmenoluk köyünden dul bir
kadının oğludur. Abdi Ağa’nın dayağından ve onun tarlalarındaki çakır
dikenlerden bıkan küçük Memed annesine de söylemeden komşu köye kaçar. Orada
Koca Süleyman adlı iyi niyetli birine çoban durur. Anasını yalnız bıraktığına
üzülüp ona haber gönderir. Bu haberi ağa da duyar. Gidip İnce Memed’i köye
getirir. Onları cezalandırmak için ürünlerinin dörtte üçünü alır. Çok sıkıntı
çekerler. Memed büyür, Hatçe’yi sever. Hatçe de onu sevmektedir. Ancak Abdi Ağa
Hatçe’yi kendi kel yeğenine nişanlar.
İnce Memed bir gün kasabaya gider ve kasabadaki
insanların ne kadar rahat ve özgür olduğunu görür. Kasabadaki özgürlüğü gören
İnce Memed Hatçe’yi kaçırıp kasabaya yerleşmeyi planlar. Bir gece Hatçe’yi alır
ve kasabaya doğru kaçarlar. Abdi Ağa ve adamları onları bir mağarada kıstırır.
Aralarında çatışma çıkar; Abdi Ağa yaralanır, yeğeni ölür. Adam öldürmüş olan
İnce Memed jandarmaya teslim olmaz ve dağa çıkar. Hatçe’yi ise köye gönderir.
Abdi Ağa yalancı şahit ayarlayarak Hatçe’yi hapse attırır. Mehmed’in anasını da
döve döve öldürür. Bir süre sonra köye gelen ince Memed anasının öldürüldüğünü,
karısının hapse atıldığını öğrenir. Tekrar dağa çıkar, Deli Durdu çetesine
katılır. Deli Durdu’nun vicdansız, kötü biri olduğunu görünce ondan ayrılır.
Kendi gibi ondan ayrılanlarla bir çete kurar. Hatçe başka bir hapishaneye
nakledilirken yolda aracın önünü keser ve Hatçe ile Iraz adındaki bir başka
hükümlüyü kaçırır. Alidağı’ndaki bir mağaraya hep birlikte saklanırlar. Orda
Hatçe Iraz’ın yardımıyla doğurur. Abdi Ağa, İnce Memed’den korkusuna köyde
oturamayıp kasabadaki karakola yakın bir evde yaşamaya başlar. Tam Hatçe doğum
yapınca jandarmalar mağarayı basar, kurşunları bitene kadar ince Memed onlarla
çatışır. İnce Memed daha önce Jandarmanın başındaki Asım Çavuş’un hayatını
bağışlamıştır. Bu yüzden Asım Çavuş borcunu ödemek için Memed’e kurşun verir,
diğer askerleri kandırıp geri götürür.
Cumhuriyet’in 10. yılında genel af çıkacağı
söylentileri çıkınca İnce Memed’le birlikte dağda yaşayan Hatçe ve Iraz ev,
tarla, bahçe hayalleri kurmaya başlar. İnce Memed bir gece yiyecek almak için
köye giderken yörenin askerler tarafından sarıldığını görür. Hemen mağaraya
döner ama askerler ayak izlerinden takip ederek mağarayı bulur. Çatışmada Hatçe
ölür.
Iraz, İnce Memed’in bebeğini alıp Antep köylerinden
birine gider. Aftan yararlanır oraya yerleşir. İnce Memed ise Abdi Ağa’nın
peşine düşer. Onu kasabadaki evde uyurken basar. Abdi Ağa şaşkına döner, İnce
Memed kurşunlarını Abdi Ağa’ya boşaltır. Beş köy bu ölümden dolayı toplanıp
bayram eder. İnce Memed tekrar dağa çıkar. Köylü her yıl çift koşmadan evvel
tarlalardan topladıkları çakırdikenleri ateşe verir. Aynı günlerde Alidağı’nın
tepesinde de bir ateş yanar.
Karakterler:
- İnce Memed: Yiğit bir eşkıya. Başından geçen olanlar sayesinde büyük ün salmış halk arasında efsane olmuş bir adam.
- Abdi Ağa: Bencil bir adam. Hikayenin kötü adamı. Beş köye yaptığı eziyetler yüzünden köy halkı onu sevmiyor. Korkak, Memed dağa çıktığından beri ölümden korkuyor.
- Hatçe: Memede aşık. İdealleri doğrultusunda istedikleri yapıyor. Memed’le kaçması ve hapishanede örgü örüp para kazması buna örnek.
- Iraz: Iraz güçlü bir kadın. Tek başına zorluklara rağmen çocuğunu büyütüyor. Çocuğu ölünce yıkılmayıp hayata devam ediyor. Çatışma çıktığında da Memed’e yardım etmekten çekinmiyor.
- Döndü: Döndü sefil bir kadın. Hikaye boyunca mağdur durumda. Abdi Ağa’nın eziyetlerine uğruyor. Memed’e kızan Abdi sinirini hep Döndü’den çıkarıyor.
- Ali Safa Bey: Halkın topraklaını eline geçirmek için türlü türlü kötülükler dolaplar çeviriyor. Kötü olduğu kadar da zeki bir adam. Maddi olarak Çukurova’nın en güçlü adamı, zora düşen Abdi ona başvuruyor.
- Dursun: İnce Memed’ in çocukluk arkadaşı. Meraklı bir çocuk. Memedle geyik avına ve kasabaya gidiyorlar.
- Topal Ali: Çok iyi iz sürüyor. Karşısına iz çıkınca dayanamıyor takip etmeden ama Memedi yakaladıktan sonra tövbe edip hatasını anlıyor ve gerekli zamanlarda hep Meme’in yanında oluyor.
- Durmuş Ali: Köyün saygıdeğer adamlarından. Abdi yokken köye gelenler onun evine gidiyorlar. Köyde bir olay olduğunda onun evine toplanılıyor, lider vasıflı bir adam. Ayrıca Memed’i çok seviyor. Ona gerekli durumlarda hep yardım ediyor.
- Süleyman: Bilge bir adam çocukluğunda Memed’e yardım ediyor. İyi yürekli bir adam. Ayrıca Deli Durdu ona çok saygı duyuyor hayatını kurtardığı için. Memed dağa çıkmadan önce hayatı boyunca kullanacağı tavsiyeler veriyor.
- Hösük: Hösük iyi yürekli bir köylü. Memed kaçtığında Döne’ye acıdığından haber veriyor. hikayenin ilerisinde Topal Ali’ye de Abdi ağa’nın yolu şaşırtmasını tembih ediyor.
- Recep Çavuş: Tecrübeli bir eşkıya. Memed’in yol arkadaşı samimi olmasına rağmen mesafeli. İnsanların onun geçmişi hakkında hiç bilgisi yok. Çok agresif bir o kadar da iyi niyetli bir adam.
- Cabbar: Cabbar Deli Durdu’nun çetesinden Memed’in arkadaşı ayrıca yoldaşı. Memed’ le beraber dağda uzun zaman geçiriyor.
- Deli Durdu: Deli Durdu büyük eşkıya çetesinin başı. Deli sürekli düşmanlarına meydan okuyor. Soyduğu herkesi köyünde çırılçıplak yolladığı için çok düşmanı var. Bu hareketleri yüzünden de ölüyor.
- Asım Çavuş:
Asım Çavuş yıllarca Memed’i yakalamaya çalışıyor. Memed’i dağlarda
yakalamayınca kasaba da saygınlığı azalıyor. Ama onurlu bir adam Memed’i mağara
da kıstırınca kurşunu olmadığını, çocuğunu yeni doğduğunu görünce onu teslim
almıyor.
