Hatayi (Şah İsmail)'nin Hayatı, Edebi
Kişiliği ve Eserleri
Hayatı:
Hatayi, Türk soyundan olup 1487'de İran Erdebil'de
dünyaya gelir. 16. yüzyılda yaşamış Safevi hükümdarı Şah İsmail'dir. Hatayi,
Şah İsmail'in şiirdeki mahlasıdır. Hatayi, (Şah İsmail) Şiilik mezhebinin
kurucusu olarak da bilinir.
Hatayi, (Şah İsmail) 1524'te İran'ın Tebriz şehrinde
vefat etmiştir.
Edebi Kişiliği:
- Şair kimliğiyle ön plana çıkmıştır.
- Halk dili ve milli nazım şekilleriyle söylemiş olduğu şiirleri özellikle Alevi Türkmenlerce çok rağbet görmüş yüzyıllarca okunmuştur.
- Hem aruz hem de heceyle şiirler yazmış özellikle heceyle yazdığı şiirler Anadolu'daki tasavvuf edebiyatını büyük ölçüde etkilemiştir.
- şiirlerinde Yunus Emre'nin etkisi görülür. Eserlerinde Nesimi'nin de yer yer etkilerine rastlanır.
- Eserlerinin dili Azeri Türkçesidir. Hatayi'nin Azeri şivesiyle yazdığı "nefes" ve "deme"leri Anadolu'da meşhurdur.
Eserleri:
- Hatayî Divanı: Şah İsmail'in en önemli eseridir. Hatayi bu eserde, Şiilik hakkındaki görüşlerini oldukça özlü ve etkileyici bir şekilde dile getirir. Farklı nazım şekillerinin yer aldığı divanında propaganda dili ağır basmaktadır.
- Dehname: Hatayi'nin mesnevi tarzında kaleme aldığı eseridir. Eser, aruz vezniyle kaleme alınmıştır.
- Nasihatname: Hatayi'nin dini görüşlerini yansıtır. Eser, nasihat ağırlıklı olup mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır.
