Devriye
Tekke (Tasavvuf) Edebiyatı nazım türü olan devriye
insanın var oluşunu anlatan tasavvufi şiirlere denir. Devriyelerde devir kuramı
anlatılır. Devir kuramı, Hz. Muhammed'in "Ben nebi iken Âdem su ile çamur
arasındaydı" hadisi ile ilgilidir.
Tasavvuf ehline göre vücut halindeki Hz. Muhammed
(SAV) yeryüzüne sonradan gelmiştir. Hâlbuki ruh halindeki Hz. Muhammed (SAV)
ezelden beri vardı. Vakti geçen ruh maddi âleme iner. Sonra ilk büyük ruh olan
Allah'a döner. İşte bu iniş ve çıkışı anlatan şiirler devriye olarak
adlandırılır.
Devriye Türünün Genel Özellikleri:
- Devir kuramını anlatan şiirlere denir.
- İnsanın Allah'tan gelip tekrar Allah'a dönmesi düşüncesini işleyen şiirlerdir.
- Devriyeler felsefi konuları işlediklerinden anlaşılmaları oldukça zor şiirlerdir.
- Çoğunlukla Bektaşi şairleri tarafından söylenmişlerdir.
- Devriyeler, 11'li hece ölçüsüyle söylenir.
- Ölçü ve uyak bakımından ilahi türüne benzer.
- Devriyelerde dil sade olmakla birlikte yer yer Arapça ve Farsça sözcüklere de rastlanır.
Devriye Örneği
Cihan var olmadan ketm-i âdemde
Hakk ile birlikte yekdaş idim ben
Yarattı bu mülkü çünkü o demde
Yaptım tasvirini nakkaş idim ben
Anasırdan bir libasa büründüm
Nar-ı bad-ı âb- hâkten göründüm
Hayrülbeşer ile dünyaya geldim
Âdem ile bile bir yaş idim ben
Bektaşi Çelebi
