Çengi (Ahmet Mithat Efendi) Romanının
Özeti ve Karakterleri
Gerçeküstü bir evren kurgulayan Daniş Çelebi’nin
Sünbül ile olan evliliği ve yaşanan garip olaylardan sonra Sünbül’ün oğlu Cemal
ile buluşması romanın konusudur.
Romanın Özeti:
Daniş Çelebi, geçimini mahallede muskalar ve büyüler
yaparak sağlayan bir kadının tek çocuğudur. Daniş Çelebi de okuduğu kitaplar ve
dinlediği cin ve peri hikâyeleriyle gerçeklik duygusunu kaybetmiştir.
Mahalleliye göre o, artık cinlere ve perilere kapılmış bir mecnundur. Annesi,
kendisini sözde cinlerden ve perilerden koruduğuna inandırdığı bir bakır para
üzerine "mühr-i Süleyman" resmettirerek ona vermiştir.
Bir gün, kibar bir bey olan Engürüsizâde, mahallenin
deliliği dillere destan genç delikanlısı Daniş Çelebi ile eğlenmek için ona bir
oyun hazırlar. Kendi eşrafından misafirlerini konağına davet eder ve Peri
isimli cariyesine peri kıyafetleri giydirerek Daniş Çelebi’yi alaya alır. Ancak
Daniş Çelebi, bu oyunu gerçek zanneder ve eğlence bittiğinde Peri'yi evine
götürmek ister. Konaktakiler buna razı olmak istemeseler de büyücü annesi
çıkagelir ve cariyeyi satın aldığını söyleyerek Peri’yi evine götürür.
Daniş Çelebi’nin annesi, esasında edepsiz bir kadındır
ve kendini âşıklarına periler âlemiyle münasebet halindeymiş gibi
göstermektedir. Oyunun sonlarına doğru annesi ölen Daniş Çelebi, Peri’nin
elinde iyice oyuncak olur. Onun bu durumuna üzülen Arap dadı Dilferah, Peri’yi
öldürmesi için Daniş Çelebi’yi kışkırtır. Peri ise olanı biteni sezinler ve
kendisine hazırlanan tuzağı tersine çevirir. Daniş Çelebi, Peri’yi öldürdüğünü
sanarak yanlışlıkla dadısını öldürür. Yanlışının farkına vardığında ise işi
Peri’ye bağlayarak büsbütün çıldırır. Peri de Daniş Çelebi’yi kendi
çılgınlığıyla baş başa bırakarak çekip gider.
Karakterler:
- Sünbül: Romanın başkahramanıdır. Çengi yani çalgıcıdır. Daniş Çelebi onu peri olarak algılar. Kocasını başkalarıyla aldatır ve evden kaçar.
- Daniş Çelebi: Küçükken dinlediği anlatılardan dolayı hayal âleminde yaşayan bir şahıs olur. Çengi’yi peri olarak görür. Sonunda delirerek ölür.
- Cemal: Sünbül ve Daniş
Çelebi’nin oğludur. Dürüst bir şahıstır. Roman sonunda Melek ile evlenir ve
annesinin yanına yerleşir.
