Süleyman Çelebi'nin Hayatı, Edebi Kişiliği
ve Eserleri
Hayatı:
Hayatı hakkında kaynaklarda fazla bilgi bulunmayan
Süleyman Çelebi, 1346'da Bursa'da dünyaya gelir. 15. yüzyılın bu önemli
şahsiyeti "Mevlid" eseriyle ön plana çıkar.
Süleyman Çelebi, 1422'de vefat etmiştir. Mezarı,
Bursa'da Çekirge yolundadır. 1952'de mezarının olduğu yerde bir türbe
yapılmıştır.
Edebi Kişiliği:
- Süleyman Çelebi, "din adamı" kimliğiyle ön plana çıkar.
- Çağına göre sade bir dil kullanmıştır.
- Edebiyatımızın en tanınmış mevlid yazarıdır. Ona asıl ününü kazandıran ve tek eseri olan "Mevlid" adlı yapıtıdır. Süleyman Çelebi, eserde Allah ve peygamber sevgisini dile getirir.
- Eser, sehlimümteni örneğidir. Sehlimümteni, çok kolay yazıldığı göründüğü halde aslında güç olan demektir. Taklidi oldukça güç olan anlamındaki sehlimümteninin bütün özellikleri bu eserde görülür. Sehlimümtenide en belirgin özellik olan "sadelik" eserde ön plana çıkar. Bu özelliğinden dolayı bu eserden sonra yazılan bu türdeki hiçbir eser bu seviyeye erişememiştir.
- Mevlid, lirik özelliğiyle de ön plana çıkmış bir eser olup çeşitli dünya dillerine çevrilir.
- "Doğum zamanı" anlamına gelen "Mevlid" besteli dini eserler içerisinde ye alır.
- Eserde realist ve sürrealist unsurlar bir arada bulunur.
- Türk edebiyatında "Mevlid" söyleme geleneği Süleyman Çelebi'den sonra ortaya çıkar. Özellikle ölüleri anmak, doğum, bayram ve sünnet gibi dinsel törenlerde mevlid, derin bir saygı çerçevesinde okunur.
- Süleyman Çelebi'nin bu ünlü eseri; "fâilâtün, fâilatün, fâilün" aruz kalıbıyla yazılmış ve yazıldığından bu yana Türk-İslam dünyasında en çok okunan eser olmuştur.
Eserleri:
- Vesiletü'n Necat (Kurtuluş Vesilesi): Peygamberimizin (sav) övüldüğü ve aynı zamanda hayatının anlatıldığı bir mesnevidir. Eser, halk arasında "mevlid" olarak bilinir. İranlı bir vaizin Hz. Muhammed'in (sav) diğer peygamberlerden bir farkının olmadığını dile getirmesi Süleyman Çelebi'yi çok üzmüş ve bu nedenle Süleyman Çelebi bu eserini kaleme almıştır. Mevlid; Süleyman Çelebi'nin Hz. Muhammed'e (sav) duyduğu derin sevgisinin bir ifadesidir. Eser, aynı zamanda Hz. Muhammed'in (sav) bütün peygamberlerden üstün ve en son peygamber olduğunu ispatlamak için kaleme alınmıştır. 732 beyitten oluşan mevlitte Süleyman Çelebi, Hz Muhammed'in (sav) diğer bütün peygamberlerden üstün olduğunu, kutlu doğumunu, mucizelerini, miraca çıkışını ve vefatını coşkulu bir şekilde anlatır.
