Kadı Burhaneddin'in Hayatı, Edebi Kişiliği
ve Eserleri
Hayatı:
Asıl ismi Burhaneddin olan sanatçı, Kayseri’de 1344’te
doğmuş, çok iyi i bir eğitim almıştır. Devlet yöneticiliğinin yanında ilimle de
uğraşmıştır. Kayseri’de kadılık yapmış, daha sonra Sivas’ta devlet kurup bu
devletin 18 yıl hükümdarlığını yapmıştır. Kadı Burhaneddin bu siyasal uğraşları
yanında edebiyat ve özellikle şiir ile yakından meşgul olmuş ve özellikle
gazel, tuyuğ ve rubailerle dolu büyük bir divan ortaya çıkarmıştır. 1399’da
Sivas’ta Akkoyunlu devleti ile yaptığı savaşta yenilince idam edilmiştir.
Edebi Kişiliği:
- Tuyuğ nazım biçimini en çok kullanan sanatçı ve Divan Edebiyatı'na kazandıran kişi olarak bilinir.
- Gazel biçiminde de başarılıdır. Gazel türünde son derece içten bir anlatımı tercih eder.
- Kadı Burhaneddin, divanında 600 sayfa tutan şiirleriyle ünlenmiştir. Şiirlerinde beşeri aşk, dünya zevkleri, kahramanlık asıl işlenen konular olmakla birlikte tasavvufî düşünceler de nadiren yer alır. Şiirlerinde savaşçı özelliğinin yansımaları da görülür.
- Şiirlerinde mahlas da isim de kullanmaz.
- Azeri Türkçesi ile şiirler yazmıştır.
- Dili sade, açık ve anlaşılır olan Kadı Burhaneddin, şiirlerinde günlük konuşma diline yer verir. Dili ustaca kullanan sanatçının oldukça geniş bir kelime hazinesine sahip olduğu görülür.
- Cinas sanatı başta olmak üzere edebi sanatlara düşkünlüğüyle bilinir.
- Doğa betimlemelerinde oldukça başarılıdır.
- Aruz ile birlikte hece veznini de kullanır. Özellikle aruz ölçüsünü Türkçeye uygulayıp Divan şiirinin ortaya çıkmasına öncülük eder. Türkçeyi aruza uydurmakta güçlük çeker.
- Kaside nazım biçimini hiç kullanmayan birisi olarak da bilinir.
Eserleri:
- Divan: Divan‘ında 1500 gazel, 119 tuyuğ, 20 rubai var. Şiirinde adını ya da mahlasını anmaz. Edebi sanatlara, özellikle cinasa düşkündür.
- Divan‘ının yanı sıra dini konuları işlediği İksîr-üs Saadet fî Esrâr-ül İbâdet ve Tercîh-üt Tavzîh adlı iki eseri daha vardır.
