Yusuf Atılgan'ın Hayatı, Edebi Kişiliği ve
Eserleri
Hayatı:
1921
yılında Manisa’da doğan Yusuf Atılgan, 1936 yılında Manisa Ortaokulu’nu, 1939
yılında ise Balıkesir Lisesi’ni ve ikinci sınıftan sonra askeri öğrenci olarak
devam ettiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı
Bölümü’nü bitirmiştir. Akşehir’de Maltepe Askeri Lisesinde bir yıl edebiyat
öğretmenliği yapmıştır. Yusuf Atılgan üniversite öğrenciliği sırasında Türkiye
Komünist Partisine katılarak faaliyette bulunduğu iddiasıyla sıkıyönetim
mahkemesince tutuklanarak hapse mahkûm edilmiş ve on ay hapis yatmıştır.
Serbest kalmasına rağmen öğretmenlik mesleği elinden alınmıştır. 1946 yılında
Manisa’nın Hacırahmanlı Köyü’ne yerleşerek çiftçilik yapan Yusuf Atılgan
1976’da İstanbul’a dönmüş; burada danışmanlık, çevirmenlik ve redaktörlük
yapmıştır. 1989 yılında İstanbul’da kalp krizi nedeni ile hayatını kaybeden
yazarın Canistan adlı romanını tamamlamasına ömrü yetmemiştir.
Edebi Kişiliği:
- Yusuf Atılgan, yazdığı yazılarda “Nevzat Çorum” ve “Ziya Atılgan” adlarını da kullanmıştır.
- Yazarın yazdığı şiirleri ve öyküleri birçok dergide ve gazetede yayımlanmıştır.
- Yazar, en önemli eserleri Aylak Adam ve Anayurt Oteli’nde psikolojik yabancılaşma ve yalnızlık temasını başarıyla işlemiş; Anayurt Otelindeki Zebercet Aylak Adam’daki C çok özgün karakterler olarak Türk edebiyatının şahıs kadrosunun unutulmazları arasında yerini almıştır.
- Yusuf Atılgan romanlarında iç gözlem tekniğini kullanmış ve bireyin ruh halini son derece başarılı bir şekilde okuyucusuna ulaştırmıştır.
- Aylak Adam romanı C. adlı şahsın yapısı, anlatım tekniği ve romandaki mekan ile zaman unsurlarının işlenişi yönüyle edebiyatımızda postmodern roman anlayışının ilk kırılmalarından kabul edilmektedir.
- Yusuf Atılgan’ın oluşturduğu roman karakterlerinin hepsinin içinde bir isyan vardır. Bu durum onun gerçek yaşamıyla da alakalıdır. Ancak karakterlerin hiçbiri istediği düzeni oluşturacak güçte değildir ve roman sonunda hepsi psikolojik yıkıma uğrar.
- Birçok araştırmacı onun ip’n “Az yazmış, ama iz bırakmış bir yazar.” demiştir.
- “Benim yazdıklarımdan daha önemlisi günlük yaşamımdır. O benim için daha önemli.” diyen yazar gerçek yaşamına önem verdiğinden dolayı az yazdığını da “itiraf etmiştir.
- Anayurt Oteli romanı, 1987’de Ömer Kavur tarafından aynı adla sinema filmi olarak çekilmiştir.
- Yusuf Atılgan yazdığı eserlerle önemli ödüller almıştır.
- Romanlarında yalnızlık ve psikolojik yabancılaşma konularını işlemiştir.
- Köyü anlatan öykülerinde, kırsal kesimin geleneksel yaşamından kesitler sunar; şehri anlatan öykülerinde ise hali hazırdan duyulan bıkkınlık ve düzene uyumsuzluk yer alır.
- “Anayurt Oteli”nin kurgusu, aynı otelde kâtiplik yapan Zebercet adlı kahramanın ruhsal dünyasının açığa çıkarılması üzerine şekillenir.
- “Aylak Adam” romanında C adlı kişinin ruhsal durumunu anlatır.
Eserleri:
- Roman: Aylak Adam,
Anayurt Oteli
- Öykü: Bodur, Minareden Öte
- Anayurt Oteli:
Eserin hem psikolojik roman hem de sürrealist roman olduğu söylenebilir. Beyaz
perdeye de aktarılan romanda psikolojik yabancılaşma ve yalnızlık konuları
işlenmiştir. Eserin kahramanı Zebercet, Anadolu kentlerinden birinde (Manisa)
istasyona yakın Anayurt otelinin kâtibidir. İlkokul öğrenimlidir, otuz üç
yaşındadır. İçine kapalı, sevgiye, şefkate özlemli, dar dünyasında günün
tekdüze işleriyle avutur kendini; hayatı mekanik bir hayattır adeta. Bir gün,
gelip otelde bir gece kalarak giden genç bir kadın, Zebercet’i ümitlere,
düşlere sürükler. Kadının bir daha görünmeyişi, Zebercet’in dünyasını daha da
karartmıştır. Yatışlarından birinde, bir yabancılaşma anında, belli bir neden
yokken, otelde çalışan ortalıkçı kadını boğar, öldürür. Günler sonra da belki
otel odasında olduğu gibi bıraktığı cesedin aranıp bulunacağını anladığı için
kendisini asar, ölür Zebercet.
