Adalet Ağaoğlu'nun Hayatı, Edebi Kişiliği ve
Eserleri
Hayatı:
1929’da
doğan Adalet Ağaoğlu, ortaöğrenimini Ankara Kız Lisesinde yükseköğrenimini ise
Ankara Üniversitesi DTC Fakültesinin Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde
tamamlamıştır. Kazandığı sınav sonucunda Ankara Radyosu’na girmiş; burada ve
kuruluşundan sonra da TRT’de çeşitli görevlerde bulunmuştur. TRT Radyo Dairesi
Başkanlığı’ndan, kurumun özerkliğine el konulması sonucu istifa etmiştir.
1970’ten sonra başka hiçbir işle uğraşmamış ve yazarlığa devam etmiştir. 14
Temmuz 2020 tarihinde çoklu organ yetmezliği nedeniyle İstanbul’da yaşamını
yitirdi.
Edebi Kişiliği:
- Radyo ve sahne oyunları, roman, öykü, anı, deneme türünde eserler vermiştir.
- Yazdığı eserler birçok ödüle layık görülmüştür.
- Eserlerinde doğa, toplum, zaman ilişkilerinin insanın iç dünyasındaki yansımalarını düşünce üretebilecek boyutlarda irdelemiştir. Değişimler karşısında edebiyatın yapısal durumu bakımından da arayışçı davranmış; kendine özgü anlatım biçimleri geliştirmiştir.
- Adalet Ağaoğlu eserlerinde toplumun çalkantılı dönemlerini ve bu dönemlerin bireyler üzerindeki etkilerini incelemiştir.
- Eserlerinin biçimsel yönündeki başarısı da son derece dikkate değerdir. Özellikle ayrıntıları değerlendirişi, geriye dönüşler ve iç monologlar gibi değişik tekniklerden yararlanması anlatımının en önemli yönleridir.
- Yazarın ilk romanı “Ölmeye Yatmak”tır. Bu roman 1973’te basılmıştır.
- Adalet Ağaoğlu doğa, toplum, zaman ilişkilerinin insanın iç dünyasındaki yansımalarını, düşünce üretebilecek boyutlarda irdelemiş ve bu yönüyle dikkat çekmiştir.
- Yazar yazı çalışmalarına İstanbul’da devam etmektedir.
- Yeni anlatım olanaklarını denemiştir. “Tek anlatıcıya son vermek”, “an’ların anlatıcısı olmak”, “yer, zaman öğelerine değişiklik getirmek” onun anlatımına yeni boyutlar getirmiştir.
- Romanlarında klasik anlatım tekniklerinden saparak bilinç akışı, iç monolog gibi yeni anlatım tekniklerinden saparak kendine özgü bir yol tutturan Adalet Ağaoğlu’nun ilk romanı Ölmeye Yatmak’tır.
- Romalarının kahramanları genellikle aydınlardır. Bu bakımdan anlaşmazlık gibi görünen konularda, ifadelerde yazar aydınları dolaylı yönden eleştirir. Romanlarında kişiler roman kurgusuyla iç içe verilmiştir.
- 50’li yıllardan itibaren Türk toplumunda görülen sosyal ve düşünsel değişiklikleri, yanlış Batılılaşmayı, köksüz ve özümsenmemiş modernizmi, kaba sloganlara dayalı ulusçuluğu, sağ-sol çatışmalarını eleştirel gerçekçi bir tutumla biraz da ironik bir anlatımla ele almıştır.
- Korku, ölüm, erkek-kadın ilişkileri, özveri, aşk, yaşlılık, gençlik, başkaldırı, özgürlük vb. evrensel temalar güncel kaygılarla, dünyaya bakışıyla, toplumsal gelişmelerle iç içe verilmiştir. Cinsel konuları da çok işler.
Eserleri:
- Tiyatro ve radyo oyunları:
Yaşamak, Evcilik Oyunu, Sınırlarda Aşk, Çatıdaki Çatlak, Tombala, Kış-Barış, Üç
Oyun: (Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış, Kozalar) Kendini Yazan Şarkı, Duvar Öyküsü,
Çok Uzak-Fazla Yakın
- Roman: Ölmeye Yatmak,
Fikrimin İnce Gülü, Bir Düğün Gecesi, Yaz Sonu, Üç Beş Kişi, Hayır…, Ruh
Üşümesi, Romantik Bir Viyana Yazı
- Öykü: Yüksek Gerilim,
Sessizliğin İlk Sesi, Hadi Gidelim, Hayatı Savunma Biçimleri
- Deneme: Geçerken, Başka
Karşılaşmalar
- Diğer Yapıtları:
Göç Temizliği (Anı-Roman), Gece Hayatım (Rüya Anlatısı)
