Mahmut Makal'ın Hayatı, Edebi Kişiliği ve
Eserleri
Hayatı:
1930’da
Aksaray’ın Demirci köyünde dünyaya geldi. 1947’de Konya Ereğlisi’ndeki İvriz
Köy Enstitüsü’nü bitirdi. 6 yıl kadar köy öğretmenliği yaptı. 1955’te Gazi
Eğitim Enstitüsü’nden mezun oldu. 1971-1972’de “Bizim Köy Yayınları”nı
çalıştırdı. 1972’de Venedik Üniversitesi’ne Türk dili ve edebiyatı derslerdi
verdi. 1945’te “Türk’e Doğru” ve 1946’da “Köy Enstitüsü” dergilerinde
yayınlanan şiirleriyle yazmaya başladı. Daha sonra Varlık dergisinde yer alan
“köy notları” ile dikkat çekti. 1947-1949 arasında öğretmenlik yaptığı
köylerdeki gözlemlerini gerçekçi ve yalın bir dille anlattığı “Bizim Köy” adlı
kitap 1950’de yayınlanınca büyük yankı uyandırdı. Köy edebiyatı akımının çıkış
noktası oldu ve yabancı dillere çevrildi. Sanatçı 10 Ağustos 2018’de sabah
saatlerinde vefat etmiştir.
Edebi Kişiliği:
- Köy Enstitüsü’nden yetişen ilk yazarlardandır.
- Daha çok röportaj özelliği gösteren ilk eseri “Bizim Köy” ile köy yazıları çığırını başlatmıştır. Bu eseri doğduğu köyde öğretmenlik yaptığı Nurgöz köyü ile ilgili gözlemlerinden oluşur.
- Köy Enstitülü yazarlara öncülük etmiştir, Türk romancılarına yeni kaynak göstermiştir.
- Yazarın yine köy konulu roman ve öyküleri vardır.
- Kitapları ve düşünceleri yüzünden mahkemelerde yargılandı ve bir müddet cezaevinde yatmıştır.
- Eserlerinden bazıları Almanca, Rusca, Fransızca, İngilizce, Macarca, İtalyanca, Bulgarca, Lehçe, Romence ve İbranice gibi çeşitli dillere çevrildi.
- Makal 1967’de Unesco tarafından dünya gençliğine örnek insan olarak seçildi.
Eserleri:
- Notlar (hikâyemsi izlenimler): Bizim
Köy, Köyümden, Hayal ve Gerçek, Memleketin Sahipleri
Bizim Köy: Mahmut
Makal’ın köy notları (1950). İvriz Köy Enstitüsü’nü bitirdikten sonra, köy
öğretmenliği sırasında Varlık dergisine gönderdiği mektup ve notlarını sonradan
Bizim Köy kitabında toplayan Mahmut Makal, doğum yeri olan Aksaray’ın Demirci
köyünden gündelik yaşantı, izlenim ve anılarıyla edebiyatımızda köy yazıları
çığırını açmış geniş bir ilgi uyandırmıştır.
