Toplumcu Gerçekçi Eserler (Toplumsal
Gerçekçiler)
- Türk edebiyatında toplumcu gerçekçilik, 1930’lardan 1980’lere kadar özellikle roman alanında varlığını güçlü bir biçimde sürdürmüştür.
- Toplumcu gerçekçi bakış doğrultusunda işçilerin, dar gelirlilerin dünyası, köydeki yaşam tarzı sunulmuş, köyden kente göçün ortaya koyduğu sorunlar, toplumcu dünya görüşüne uygun olarak sergilenmiştir.
- 1930’larda üretilen Anadolu insanının gerçeğini, toplumsal değişimle yaşanan sancıları anlatan öyküler ve romanlar, toplumcu gerçekçi edebiyatın kuruluşunun ilk örnekleri niteliğindedir.
- Sabahattin Ali, özellikle Anadolu’ya yönelme ve ne anlattığı kadar nasıl anlattığına da önem veren nitelikli roman ve hikâyeleriyle toplumcu gerçekçilerin öncülerden biridir.
- Toplumcu gerçekçi eser veren yazarların bir bölümü özellikle köy sorunlarına yönelmişlerdir. Tanzimat döneminde Nabizade Nazım’ın Karabibik kitabıyla başlayan köye yönelmenin ilk başarılı örnekleri Ebubekir Hazım Tepeyran’ın “Küçük Paşa” ve Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu adlı yapıtlarıyla Milli Edebiyat döneminde verilmiştir.
- 1950’li yıllarda Köy Enstitülü yazarların çabalarıyla köy olgusu romanlarda daha farklı bir şekilde ele alınmaya çalışılmıştır. Köy Enstitülerinde yetişen köy kökenli yazarlar konularını daha çok toprağa bağlı insanların hayatlarından alan eserler yazmışlardır. Anadolu köy ve kasabalarına yönelmişlerdir.
- Mahmut Makal’ın 1950’de köy notlarını içeren “Bizim Köy” adlı kitabının yayımlanmasıyla, Fakir Baykurt ve Talip Apaydın gibi yazarların eserleriyle köye ve köy hayatına ilgi daha da artmıştır.
- 1960’lardan itibaren Fakir Baykurt, Kemal Bilbaşar, Yaşar Kemal gibi yazarlar köy – kasaba konularını işlemeyi sürdürürken Sabahattin Ali, Kemal Tahir, Orhan Kemal, Samim Kocagöz, Rıfat Ilgaz, Aziz Nesin gibi yazarlar bir süre sonra kent insanının ve büyük kentin sorunlarını da ele alan konulara yönelmişlerdir.
Toplumcu Gerçekçi Sanatçılar:
- SADRİ ERTEM (1900 – 1943)
- SABAHATTİN ALİ (1907 – 1948)
- KEMAL TAHİR (1910 – 1973)
- AZİZ NESİN (1916 – 1995)
- ORHAN KEMAL (1914 – 1970)
- YAŞAR KEMAL (1923 – 2015)
- HALİKARNAS BALIKÇISI (1886 – 1973)
- NECATİ CUMALI (1921 – 2001)
- SAMİM KOCAGÖZ (1916 – 1993)
- KEMAL BİLBAŞAR (1910 – 1983)
- MAHMUT MAKAL (1930 – …)
- TALİP APAYDIN (1926 – …)
- FAKİR BAYKURT (1929 – 1999)
- FAİK BAYSAL (1922-2002)
- DURSUN AKÇAM (1930 – 2003)
- ABBAS SAYAR (1923 – 1999)
- İLHAN TARUS (1907-1967)
- MUZAFFER İZGÜ (1933-…)
- ORHAN HANÇERLİOĞLU (1916-1991)
