Cumhuriyet Döneminde Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Hikâye-Roman)

Cumhuriyet Döneminde Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Hikâye-Roman)

Mütareke sırasında Anadolu'ya giden ve tüm milli mücadele dönemini Anadolu'da geçiren Halide Edib, Yakup Kadri ve Reşat Nuri, Milli Mücadeleye kalemle destek veren İlk yazarlar olmuşlardır.
Cumhuriyet ideolojisi etrafında şekillenen roman ve hikâyelere bu yazarlar öncülük etmiştir.
Türk edebiyatının en önemli yeniliği Anadolu'ya açılma ve Anadolu insanının hikâyeleridir.
Ankara'da yeni yapılanmalar, kalkınma ve yenilik hareketleri, milliyetçilik, Çağdaş değerlerin hurafelere karşı kullanılması gibi birçok hassasiyet, milli bir bilinç olarak karşımıza çıkmaktadır.
Buna bağlı olarak Yahya Kemal Beyatlı'nın "Üç Tepe" adlı yazısında belirttiği gibi, sanatçılar önce Çamlıca'dan daha sonra Tepebaşı'ndan bakmışlardır, şimdi sıra ülkeye Metristepe'den bakmaya gelmiştir. Bu yazı “Memleket Edebiyatı” terimini getirmiştir.
Ahmet Hamdi Tanpınar, Yahya Kemal'in bu makalesiyle "yeni bir edebiyatın programını" verdiğini söyler. Gerçekten de bu üç tepe Tanzimat, Servetifünun ve Cumhuriyet döneminde yazarların bakış açılarını belirtmektedir.
Özellikle roman bir bakıma sosyolojik bir önem kazanır. Ziya Gökalp "Roman" adlı yazısında, halkın ve yeni nesillerin yetişmesinde roman türünün önemini belirtir ve kısaca bizdeki mazisinden söz ederek şöyle der: “Ah romancılar, ah romancılar! Bugün siz elinizdeki kuvveti biraz bilseydiniz, az zamanda memleketin ahlâkını değiştirebilirdiniz.”
1923'ten sonra da roman ve hikâye yazarları tenkitçi bakış açılarını sürdürmüşlerdir.
Romanda medeniyet değiştirmenin kaçınılmaz ikilemleri yazarlarımız tarafından işlenmeye devam edilmiştir.
Şiirde gördüğümüz türden bir tasnifi roman ve hikâyelere uygulamak güçtür. Çünkü 1940'ta Garip akımı gibi bir hareket roman ve hikâyede ortaya çıkmamıştır.
Cumhuriyet’ten sonraki Türk romanı konu, teknik ve tema bakımından büyük değişikliğe uğramıştır.
Bütün sanatçıların zevk ve dünya görüşleri değişmiş, Avrupa’daki fikri ve sosyal gelişmelere paralel şekilde sürekli bir arayışın içine girmişlerdir.
Bu sebeple daha çok tematik adlandırmalar çerçevesinde roman anlayışları gelişmiştir. Köy romanı, sosyal gerçekçi roman, toplumcu roman, psikolojik roman, bireyci roman, ülkücü/milliyetçi roman, postmodern roman gibi gruplandırmalar yaygındır.
Cumhuriyetin ilk yıllarında daha çok Yahya Kemal’in adını koyduğu “memleket edebiyat” anlayışı hakimdir. İkinci Dünya Savaşı ile birlikte kuşku ve korkuya dayalı bir roman anlayışı karşımıza çıkar.