Aziz Nesin'in Hayatı, Edebi Kişiliği ve
Eserleri
Hayatı:
20
Aralık 1915’te İstanbul’da doğan sanatçı, iki yıl Darüşşafaka Lisesinde öğrenim
görmüş ve Kuleli Askeri Lisesini bitirmiştir. Kara Harp Okulu ve Askeri Fen
Okulu’ndan mezun olmuş, üsteğmen rütbesindeyken “görev ve yetkisini kötüye
kullanmak” suçlamasıyla yargılanıp ordudan uzaklaştırılmıştır. Bir süre
bakkallık da yapan Aziz Nesin, gazeteciliğe başlamıştır. Birçok dergi çıkartan
sanatçı ömrü boyunca çeşitli gazete ve dergilerde mizah yazıları yazmıştır.
1972’de Çatalca’da kimsesiz çocukların eğitimini gerçekleştirmeyi amaçlayan
Nesin Vakfı’nı kurmuş ve kitaplarının tüm gelirini bu vakfa bağışlamıştır.
1979’da seçildiği Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanlığı görevini yıllarca
sürdürmüştür. Yazar yazılarından dolayı tutuklanmış ve sürgün edilmiştir. 6
Temmuz 1995 tarihinde yaşamını yitirmiştir.
Edebi Kişiliği:
- Sadece Türk edebiyatının değil; dünya edebiyatının da tanınmış mizah sanatçısı olan Aziz Nesin, Türk mizahını dünyaya tanıtmış ve genç mizah yazarlarının ortaya çıkmasını sağlamıştır.
- Yazı hayatına ilk önce şiirle başlamış, daha sonra mizah dışı gerçekçi hikâyeler yazmış ve mizahi hikâyelere yönelerek yazdığı onlarca hikayeyle adından çokça söz ettirmiştir.
- Eserlerinde toplumdaki haksızlık, zulüm gibi sosyal ve siyasal kötülükleri kınayan konulara değinmiş, en sıradan olaylardan bile hikâye konusu çıkarmış, toplum yaşamının bütün abesliklerini, komikliklerini, tuhaflıklarını eserlerine malzeme olarak seçmiştir.
- Sosyal gerçekçi bir anlayışla eserler veren yazar, yapıtlarında çok fazla abartıya kaçmış, tekrarı çok olan, masal tekerlemelerini andıran cümlelere fazlaca başvurmuş, sade bir dille ve başarılı bir üslupla yazmıştır.
- Çok fazla yazdığı için eserlerini genellikle taslak halinde, çok fazla üstünde oynanmadan matbaaya vermiş olan bir yazardır.
- Hikâye, masal, oyun, roman, şiir, fıkra, gezi, anı gibi türlerde eserler veren yazarın yüzün üzerinde eseri vardır.
- Sabahattin Ali ile birlikte, Marko Paşa, Malum Paşa, Merhum Paşa, Alibaba ve tek başına Zübük adlı mizah dergilerini çıkardı.
- Aziz Nesinin bu romanı, ülkemizde demokrasinin aksayan yönlerini ve insanların işlerini kolaylaştırmaktan çok, daha da zorlaştırdığını alaycı bir hikâyeyle anlattığı önemli bir eserdir.
- Türk edebiyatının en önemli gülmece yazarlarındandır. Dünyaca tanınan mizah yazarıdır.
- Edebiyata şiirle başlamış, daha sonra mizah ögeleri ağır basan öykülere yönelmiştir.
- Toplumun aksayan, yergiye elverişli olaylarını; zıpçıktı, türedi, değerleri çürümüş tiplerini mizahın gereği abartılı, rahat ve oyunlu anlatımıyla dile getirmiştir.
- Bazı yazılarından dolayı birkaç kez hapse girmiş; bazı yazılarından dolayı tepki çekmiştir.
- Modern Türk mizahını dünyaya tanıtan yazar, uluslararası bir üne sahiptir.
- Gözleme dayalı yapıtlarında toplumdaki zıtlıkları, siyasal çatışmaları anlatmıştır.
- Olayları betimlemede, konuşmaları doğal bir şekilde yansıtmada ustadır.
- Yapıtlarının ön yüzü komedi, arka yüzü trajedidir.
Eserleri:
- Roman: Zübük, Yaşar Ne
Yaşar Ne Yaşamaz, Gol Kralı Sait Hopsait, Saçkıran, Kadın Olan Erkek, Şimdiki
Çocuklar Harika, Tatlı Betüş, Surname
- Oyun: Toros Canavarı,
Tut Elimden Rovni, Hadi Öldürsene Canikom, Biraz Gelir misiniz, Düdükçülerle
Fırçacıların Savaşı, Çiçu, Hakkımı Ver Hakkımı
- Hikâye: Yedek Parça,
Geriye Kalan, Damda Deli Var, Kördövüşü, Biz Adam Olmayız, Yaşasın Memleket,
Vatan Sağ Olsun, Bülbül Yuvası Evler, Ah Biz Eşekler, Fil Hamdi, Bay Düdük, Yüz
Liraya Bir Deli, Parti Kurmak, Parti Vurmak, İt Kuyruğu, Mahallenin Kısmeti,
Ölmüş Eşek, Bir Koltuk Nasıl Devrilir, Memleketin Birinde, Mahmut ile Nigar,
Gözüne Gözlük, Deliler Boşandı, Hoptirinam, Gıdıgıdı, Nazik Alet, Biz Adam
Olmayız, Rüyalarım Ziyan Olmasın, Aşkım Dinimdir, Nah Kalkınırız, Büyük Grev,
Hayvan Deyip Geçme
- Anı: Böyle Gelmiş
Böyle Gitmez, Bir Sürgünün Hatıraları, Yokuşun Başı, Poliste, Benim Delilerim
- Masal: Aziz Dededen
Masallar, Uyusana Tosunum, Hoptirinam, Memleketin Birinde
- Taşlama: Azizname
- Gezi: Dünya Kazan Ben
Kepçe, Duyduk Duymadık Demeyin
- Şiir: Hoşça Kalın,
Sondan Başa, Sevgiye On Ölüme Beş Kala, Kendini Yakalamak
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz: Nüfus kâğıdı olmadığı için okula kaydolamayan Yaşar, babasıyla birlikte nüfus müdürlüğüne gider. Buradaki memur, babasının tek oğlu olduğunu onun da Çanakkale’de şehit düştüğünü söyler. Bu hesaba göre annesi, Yaşar’ı yedi yaşında doğurmuştur. Yaşar, bir türlü nüfus kâğıdı alamaz. Yaşar, büyür ve Ayşe adlı bir kızla nişanlanır. Tam evleneceği sırada asker kaçağı diye götürülür. Yine nüfus kâğıdı olmadığı için herkesten fazla askerlik yapar. Köyüne döndüğünde babası ölmüştür. Yaşar, miras işleriyle uğraşırken bürokrasiden çıldırır ve bir yıl hastanede yatar. Bir sürü işe girip çıkan Yaşar, sonunda hapishaneye düşer. Yaşar, burada her türlü üçkâğıdı öğrenmiş ve bambaşka bir insan olmuştur artık.
