Turgut Uyar'ın Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri
Hayatı:
4
Ağustos 1927’de Ankara’da doğan sanatçı, babasının mesleği nedeniyle ilk
öğrenimini çeşitli kentlerde tamamlamıştır. 1946’da Bursa Işıklar Lisesi’ni,
1947’de Askeri Memurlar Okulu’nu bitirmiştir. Bir süre orduda subay olarak
görev yaparak 1958’de ordudan ayrılmıştır. Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları
Ankara Bürosu ile Sanayi Bakanlığı’nda çalışmış, 1968’de emekliye ayrılmıştır.
İlk şiiri 1947’de Yedigün dergisinde çıkan sanatçı yaşamını serbest yazar
olarak sürdürmüş ve 1969’da öykü yazarı Tomris Uyar ile evlenmiştir. 22 Ağustos
1985’te İstanbul’da yaşamını yitirmiştir.
Edebi Kişiliği:
- Arz-ı Hal şiir kitabından başlayarak halk deyişleri ile yüklü, ölçülü ve uyaklı yazdığı ilk şiirlerinde kişisel yaşantısını ön planda tutmuş; aşk, ölüm, ayrılık temalarını işlemiştir.
- İlk şiirlerinden sonra kaleme aldığı eserlerinde toplum ve törelerle çatışan bireylerin yenilgisini, kurtuluş çabalarını araştırmış ve şiirde konudan, hikâyeden uzaklaşarak II. Yeni’nin önde gelen savunucularından olmuştur.
- Simgeci söyleyişi, yoğun hayal gücü, şaşırtıcı tamlamalar kullanması onun İkinci Yeni’nin başarılı şairleri arasında olmasını sağlamıştır.
- Sanat yapıtlarından fayda ummanın anlamsızlığını savunan şair, insanlar gibi şiirin de bir “çıkmaz” içerisinde olduğunu dile getirmiştir.
- Şiir ve düzyazı ayrımını ortadan kaldıran, uzun şiirler yazan şair lirik şiirin sınırlarını zorlamıştır.
- Güzel bir dizeyi yanlışlıkla yazdığı zaman “Ay, kalemimden kaçmış!” demektedir.
- Eserlerinde Halk şiiri ve Divan şiiri biçimlerinden de yararlanan, şiirini geliştirmeyi amaçlayan sanatçı “Divan” adlı kitabında gazel tarzını yeni şiire uygulamaya çalışmıştır.
- İlk şiiri 1947’de çıktı. Şiirlerinde değişik aşamalar vardır. Önceleri hayatı anlatır, sonra insanın iç gerçeğini anlatmıştır. Şiirlerinde toplum ve gelenekle çatışan kişi yer alır.
- Dizeleri uzundur. Şiirle düz yazı arasındaki ayrımı kaldırmıştır. İkinci Yeni’nin öncü isimlerindendir.
- Sonraki dönemlerinde kapalı şiirler de yazan sanatçıda daima yücelik duygusu vardır. Şiirlerinde çeşitli biçimler denemiştir. “Arz-ı Hal”deki şiirlerinde geleneksel şiir unsurlarından yararlanmıştır. İmge, çağrışım, soyutluk ve kapalı anlatım şiirlerinin özelliğidir.
Eserleri:
- Şiir: Arz-ı Hal,
Türkiye’m, Dünyanın En Güzel Arabistanı, Tütünler Islak, Her Pazartesi, Divan,
Toplandılar, Kayayı Delen İncir, Dün Yok mu, Büyük Saat
- İnceleme: Bir Şiirden
