Yusuf Kamil Paşa: (1808 – 1876)
Hayatı:
Özel
öğrenim gördü, Arapça, Farsça ve Fransızca öğrendi. Divan-ı Hümayun Kalemi'nde
çalıştı. Mısır'a gitti. Mısır Hidivi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın kızı Zeynep
Hatun'la evlendi. Kaymakam rütbesiyle asker olarak mirlivalığa kadar geldi.
1845'te de
Padişah Abdülmecid, onu mir-i miranlığa (askerî ve idarî âmirliğe) yükseltti.
Mehmet Ali Paşa'nın kızı Zeynep Hanım'dan ayrılması için gerici çevreler çok
baskı yaptı. Ama Yusuf Kâmil Paşa bu baskılara direndi. Aydın bir kadın olan
Zeynep Hanım'ı destekledi ve evli kaldı. Bunun üzerine Yusuf Kâmil Paşa Asvan'a
sürüldü. 1849'da padişahın özel fermanıyla İstanbul'a geldi. Rumeli Beylerbeyi rütbesiyle
Meclis-i Vâlâ üyeliğine atandı; aynı yıl vezir oldu.
Çeşitli
görevler üstlendi, 1862'de sadrazamlık ve Sultan Abdülaziz'in payitaht
kaymakamlığı görevlerinde bulundu.
Ölünce,
karısıyla birlikte yaptırdıkları bugünkü Üsküdar'daki Zeynep Kâmil Hastanesi'nin
bahçesine gömüldü.
Edebi Kişiliği:
Dönemin
başarılı devlet adamlarından ve zenginlerinden olan Yusuf Kâmil Paşa, dürüst ve
fedakâr birisi olarak bilinir. Sanatçılığından ziyade devlet adamlığı vasfı ile
ön plana çıkar.
Tanzimat I.
Dönem sanatçısı olan Yusuf Kâmil Paşa'nın edebiyatçı olarak tanınmasını
sağlayan hiç kuşkusuz Fenelon'dan çevirdiği "Telemak" adlı eseridir.
Eser, edebiyatımızda ilk çeviri roman özelliği taşır. Eser, Fransızcadan değil
Arapçadan çevrilir. Yani, eser için çevirinin çevirisidir, denilebilir.
Farsça,
Arapça ve Fransızcaya vakıf biri olan Yusuf Kâmil Paşa, şiirler ve nesir
türünde mektuplar da kaleme alır.
Eserleri:
- Çeviri: Telemak (1862)
İlk Çeviri Roman Olan Telemak'ın Konusu:
Fenelon'un Fransa'nın gelecekteki kralının eğitimi
için yazdığı ve 1699'da yayınlandıktan sonra ünü bütün Avrupa'yı saran eseri
Telemakhos'un Serüvenleri, Yunan mitolojisinden alınma bir hikayeye dayanarak
ideal devletin ve devlet adamının nasıl olacağını anlatır. Tanzimat'la birlikte
Batıya yönelen Osmanlı İmparatoluğu'nda siyasal yenileşmeyle bilimsel ve edebi
yenileşme beraber ilerler. Bunun bir sonucu olarak Telemakhos'un Serüvenleri,
Yusuf Kamil Paşa tarafından 1859 yılında çevrilir ve Tercüme-i Telamak adıyla
1862 yılında yayınlanır. Eser, Batı edebiyatından Türkçeye ilk roman
çevirisidir.
