Servetifünun Edebiyatı Döneminde Tiyatro
- Tanzimatçıların aksine Servetifünun Edebiyatı Dönemi sanatçıları (Edebiyat-ı Cedideciler), sanat anlayışlarına paralel olarak halkı eğitmeyi bir gaye olarak görmemişlerdir.
- Bu dönemde “sanat için sanat” anlayışı olduğundan sanatçılar tiyatro eserlerine çok fazla ilgi göstermemişlerdir.
- Tiyatro türünde dönemin baskısı nedeniyle hemen hemen hiçbir gelişme gösterilmemiştir.
- Hüseyin Suat, Servetifünun Edebiyatı içinde tiyatroyla en fazla uğraşan sanatçıdır. Başarılı bir tiyatro dili olan sanatçının “Şehbal Yahut İstibdadın Son Perdesi” (1908), “Deva-yı Aşk” (1910) gibi eserleri vardır.
- Tiyatro alanında az eser veren Halit Ziya, tiyatroda başarılı değildir. Kâbus (1918) adlı dramı ve Fransızcadan adapte ettiği iki tiyatro (Füruzan, Fare) teknik olarak zayıftır.
- Mehmet Rauf, roman dışında tiyatro eserleri de yazmıştır; Pençe (1909), Cidal (1911), Diken (1917) eserlerinden bazılarıdır.
- Cenap Şahabettin de bir iki eseriyle bu türe katkıda bulunur: Yalan (1911), Körebe (1917)
Servetifünun Edebiyatı Döneminde Gezi
Yazısı
- Gezi yazısı, bu dönemde öne çıkan bireysel öğretici metin türlerinden biridir.
- Gezi yazılarında ya merak edilen ve örnek alınmak istenen Batı ülkelerinin şehirleri ya da her zaman insanlarda merak uyandıran doğu ülkeleri mekân olarak anlatılmıştır.
- Şiir ve romana göre daha sade bir dil kullanılmıştır.
- Ancak birçok gezi eseri yazan Cenap Şahabettin eserlerinde sanatsal betimlemelere sık sık başvurarak edebî bir üslup kullanmıştır.
- Bu dönemde gezi türündeki önemli eserler Ahmet İhsan
Tokgöz’ün “Avrupa’da Ne Gördüm”; Cenap Şahabettin’in “Hac Yolunda”, “Avrupa
Mektupları”, “Suriye Mektupları” ve Afak-ı lrak”tır.
Servetifünun Edebiyatı Döneminde Hatıra (Anı)
- Servetifünun sanatçılarının yöneldiği türlerden biri de hatıradır.
- Hatıralarda gezi yazısında olduğu gibi sade ve anlaşılır bir dil kullanmışlardır.
- Bu dönemde önemli anı yazarları arasında Halit Ziya Uşaklıgil, Ahmet İhsan Tokgöz, Mehmet Rauf ve Hüseyin Cahit Yalçın vardır.
- Servetifünun Dönemi’nde hatıra türünün en başarılı sanatçısı Halit Ziya Uşaklıgil’dir. Sanatçı, “Kırk Yıl” adını verdiği eserinde ömrünün kırk yılını kapsayan dönemde yaşadığı siyasi ve edebî hatıralarını anlatmıştır. Bir diğer eseri olan “Saray ve Ötesi”nde saraydaki görevi sırasında tanık olduğu olayları anlatır.
- Servetifünun dergisinin sahibi olan Ahmet İhsan Tokgöz 1888 ile 1914 yılları arasında yaşadıklarını “Matbuat Hatıraları” adıyla yayımlamıştır.
- Servetifünun Edebiyatı Döneminin önemli roman ve hikaye yazarlarından biri olan Mehmet Rauf ise hatıralarını “Edebî Hatıralar” adlı eserde toplamıştır. Eser, sanatçının farklı yerlerde yayımladığı hatıralarının toplanmasıyla oluşmuştur.
- Servetifünun Edebiyatı Döneminin önemli anı yazarlarından biri de Hüseyin Cahit Yalçın’dır. Sanatçı, “Siyasal Anılar” ve “Edebiyat Anıları” olmak üzere iki ayrı kitapta anılarını toplamıştır.
