Orhan Seyfi Orhon'un Hayatı, Edebi
Kişiliği ve Eserleri
Hayatı:
Orhan Seyfi Orhon (23 Ekim 1890, İstanbul- 22
Ağustos 1972, İstanbul), 20'den fazla eseri bulunan ve şiir, roman, hikaye,
antoloji, mizah ve hiciv, fıkra, deneme ve biyografi gibi türlerde eserler
kaleme alan Türk şair, hikaye yazarı, gazeteci, yazar, yayımcı ve siyaset
adamıdır.
Orhan Seyfi
Orhon, eserlerini temiz, duru bir Türkçe ile kaleme almıştır. 20'den fazla
şiiri değişik bestekarlar tarafından bestelenmiştir. Beş Hececiler edebi
topluluğu şairlerinden birisidir. Biyografisi incelendiğinde başta “Akbaba”
mizah dergisi ve “Çınaraltı” fikir ve sanat dergisi olmak üzere birçok dergi
çıkardığı görülmektedir. 1909 yılında Tıbbiye Mektebi'ne girse de ameliyatta
gördüklerinden rahatsız olduğu için okulu bırakmış ve Hukuk Mektebi'ne
kaydolarak 1914 yılında bu okuldan mezun olmuştur.
Edebi Kişiliği:
- Orhan Seyfi, Türk edebiyatının hem modern hem de geleneksel motiflerini bir arada yaşatmayı amaçlayan bir sanatçı olmuştur.
- ”Hecenin Beş Şairi”nden biri olan Orhan Seyfi’nin şiire olan ilgisi Beylerbeyi Rüşdiyesi’nde başlamıştır.
- Edebiyat hocası Celâl Sahir’den teşvik görmüştür.
- İçine girdiği edebiyat ortamında eski şairleri tanır ve divan edebiyatına ilgi duyar.
- İlk şiir denemelerinde Abdülhak Hâmid ve Tevfik Fikret’in etkisi görülür.
- İlk şiirlerini arkadaşlarıyla birlikte çıkardıkları 'Hıyaban' isimli dergide yayımlamıştır.
- Yalın bir dille aruz vezninde yazdığı “Fırtına ve Kar” adlı şiiri ile ismini duyurmuştur.
- “Terkipsiz lisan” anlayışına yaklaşıp aruzla terkipsiz (tamlamasız) Türkçe şiir yazma denemelerine girişmiştir.
- Kehkeşan, Şehbâl ve Safahat-ı Şi‘r ü Fikr dergilerine yazmıştır.
- Ziya Gökalp’in uyarılarıyla halkın diline ve aruzdan heceye geçmiştir.
- Divan Şiiri kalıplarını hece veznine uyarlayarak yazdığı gazel benzeri şiirleri vardır.
- Duru bir Türkçeyle eserlerini yazmaya başlamıştır.
- Geçiş şiirlerini Türk Yurdu ve Yeni Mecmua’da yayımlamıştır.
- Kişisel duygularını, lirik ve incelikli dizelerle okurlarına ulaştırmıştır.
- 1918-1922 yılları arasında Türk Kadını, Şair, Büyük Mecmua, Servetifünûn, Ümit ve Yarın dergilerinde şiir ve yazıları yayımlanır.
- 1923 ile 1940 yılları arasında moda konu olan “Memleketçilik" anlayışına uygun şiirler yazmıştır.
- Milli edebiyat hareketi ve devamı olan Beş Hececilerin arasına girer.
- Aydede, Âyine ve Yusuf Ziya ile beraber çıkardıkları “Akbaba”da mizah yazarlığı yapmıştır.
- Akbaba, Türk edebiyatının uzun soluklu dergilerinden olmuştur. (45 yıl)
- Papağan, Yeni Kalem adlı mizah dergilerini; Resimli Dünya adlı çocuk ve magazin dergisini; edebiyat ve sanat içerikli Güneş’i neşretmiştir.
- Yayımladığı “Çınaraltı” dergisi, Türkçü edebiyat ve düşünceyi çatısı altında toplayan önemli yayın organlarından biri olmuştur.
- Son olarak Yeni Çağ’ı çıkarmıştır.
- Milliyet, Tasvir, Cumhuriyet, Ulus, Zafer ve Havadis gazetelerinde yazıları yayımlanır.
- Son olarak 1962’de Son Havadis gazetesinde başladığı günlük yazılarını ölümüne kadar devam ettirir.
- Şairin yirmiden fazla şiiri değişik bestekârlar tarafından bestelenmiştir.
- “Peri Kızıyla Çoban Hikâyesi” şiiri, heceyle sade Türkçe şiir anlayışının başarılı örneklerinden biri kabul edilir.
- Eserlerinde ve özellikle de şiirlerinde romantik bir aşk vardır.
- Hayali aşklarının dünyasında yaşayan şair, hayatın karamsarlık veren sıkıntı ve buhranlarından kaçmıştır.
- Şiirsel düş dünyasını, yaşadığı dönemin bunalımlarından kurtulmaya bir çare olarak görmüştür.
- Onun şiirlerinde kadın, belki de en vazgeçilmez ilham kaynağı ve hareket noktasıdır.
- Kişiliğini bulduğu ve adını duyurduğu yapıtı, “Gönülden Sesler”dir.
- Orhan Seyfi, Türk mizahına önemli katkılarda bulunmuş ve yayınladığı dergi ve gazetelerle Türk basınına büyük emek vermiştir.
- Çocuklar için yazdığı şiirleri vardır.
- Modern kültürün yazınsal bir karaktere bürünerek halka yansıtılmasında büyük rol oynamıştır.
Eserleri:
- Şiir: Fırtına ve Kar,
Peri Kızıyla Çoban Hikâyesi, Gönülden Sesler, Kervan, O Beyaz Bir Kuştu,
İstanbul’un Fethi, İşte Sevdiğim Dünya, Orhan Seyfi Orhon’dan Şiirler
- Antoloji:
Hayat Bilgisi Şiirleri (I-II-III)
- Roman: Çocuk Adam
- Mizah/Hiciv:
Fiskeler, Asrî Kerem, Hicivler, Düğün Gecesi
- Deneme: Dün Bugün Yarın
- Fıkra: Kulaktan
Kulağa
- Biyografi (Monografi):
Abdülhak Hâmid, Mehmed Âkif, Ziya Gökalp, Yahya Kemal, Nazım Hikmet
- Siyasî Eserler:
Maskeler Aşağı, Maarif Vekili Hasan Âli Yücel’e Açık Mektup, Gençlere Açık
Mektup
