Falih Rıfkı Atay'ın Hayatı, Edebi Kişiliği
ve Eserleri
Hayatı:
İstanbul’da
doğan sanatçı, ortaokulu, Mekteb-i Tahsil Mektebinde lise öğrenimini Mercan
İdadisinde tamamladı. Darülfünun Edebiyat Fakültesini 1912’de bitirdi. 1911’de
ilk yazıları, Servetifünun dergisinin genç yazarlara ayrılan ek sayfalarında
yayımlandı. Tecelli dergisi ile Süleyman Bahri’nin yönettiği Kadın dergisinde
Cenap Şahabettin ile Ahmet Haşim’in eserlerini hatırlatan şiirleri çıktı. Tanin
gazetesinde düz yazılar yayımladı. Dahiliye Vekili Talat Paşa ile birlikte
resmî görevle Bükreş’e gittiğinde Tanin gazetesine röportajlar gönderdi. Bu
dönemdeki yazıları, Türkçülük ve Türkçecilik akımlarının etkisini taşıyordu. I.
Dünya Savaşı’nda Suriye’ye gitti. Suriye ve Filistin’deki savaş anılarını “Ateş
ve Güneş” kitabında topladı. 1918’de Akşam gazetesini kurdu. Gazetede, Kurtuluş
Savaşı’nı destekleyen yazılar yazdı. Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen yazılarını
Tanin ve Hakimiyet-i Milliye gazetelerinde sürdürdü. Hakimiyet-i Milliye, Ulus,
Milliyet gazetelerinde başyazarlık yaptı. Köşe yazılarında Atatürk devrimlerini
ve Batılılaşmayı savundu. Atatürk’ün çok yakınında bulunması ve önemli olaylara
tanıklık etmesi yapıtlarına ayrı bir önem kazandırdı. 1923’te TBMM’ye girdi ve
aralıksız 27 yıl milletvekilliği yaptı. Yeni Türk Alfabesinin hazırlanması ve
uygulanması sırasında Dil Encümeninde görev aldı. Ulus gazetesinin
başyazarlığını yaptı. 1950’den sonra Dünya gazetesini kurdu. Gazetecilik,
yazarlık ve milletvekililiği yaptı.
Edebi Kişiliği:
- İzmir’in kurtuluşundan sonra tanıştığı Mustafa Kemal’in dostluğunu kazandı ve bu döneme ilişkin anılarını “Atatürk’ün Bana Anlattıkları”, “Çankaya” ve “Atatürk Ne İdi?” adlı kitaplarda topladı.
- Atatürk’ün çok yakınında bulunması ve önemli olaylara tanıklık etmesi yapıtlarına ayrı bir önem kazandırdı. 1923’te TBMM’ye girdi ve aralıksız 27 yıl milletvekilliği yaptı.
- Sağlam, çekici anlatımı ve duru Türkçesiyle basının en usta kalemlerinden oldu.
- Türkçeyi süssüz, sanatsız ama etkin kullandı.
- Siyasi konuları işleyen fıkra ve başyazılarıyla tanındı.
- Falih Rıfkı Atay, gezi yazılarını ve anılarını topladığı kitaplarıyla Cumhuriyet döneminde bu türlerin ilk özgün örneklerini verdi.
Eserleri:
- Anı: Ateş ve Güneş
(Suriye ve Filistin savaş anıları), Zeytindağı, Atatürk’ün Bana Anlattıkları,
Mustafa Kemal’in Mütareke Defteri, Çankaya, Batış Yılları, Atatürk’ün
Hatıraları, Atatürk Ne idi?
- Gezi: Faşist Roma,
Kemalist Tiran, Kaybolmuş Makedonya, Deniz Aşırı, Yeni Rusya, Moskova-Roma,
Bizim Akdeniz, Taymis Kıyıları, Tuna Kıyıları, Hind, Yolcu Defteri, Gezerek
Gördüklerim
- Fıkra: Eski Saat, Niçin
Kurtulmamak, İnanç, Kurtuluş, Pazar Konuşmaları, Bayrak
- İnceleme: Başveren
İnkılapçı, Atatürkçülük Nedir, Londra Konferansı Mektuptan, Türk Kanadı, Kanat
Vuruşu
- Monografi: Babamız
Atatürk (çocuklar için)
