Enis Behiç Koryürek'in Hayatı, Edebi
Kişiliği ve Eserleri
Hayatı:
İstanbul'da doğdu. Selanik ve Üsküp
idadilerinde, İstanbul Lisesi'nde okudu, Mülkiye Mektebi'ni bitirdi. Hariciye
Nezareti'nde görev aldı.
Daha
Mülkiye'de öğrenciyken aruzla şiirler yazan, Servetifünun etkisi taşıyan bu
şiirlerini Şehbal'de yayınlayan Enis Behiç, Balkan Savaşı yıllarında Ziya
Gökalp'in tavsiyesiyle heceyi benimser ve Milli Edebiyat akımına bağlanır. Bu
yıllarda onu üne kavuşturan ulusal duygularla yüklü kahramanlık şiirleri yazdı.
Bir yandan da hece vezni üzerinde çalışarak kimi durak değişikliklerini, bir
şiirde çeşitli hece kalıplarını kullanmayı denedi. İlk kitabını yayınladıktan
sonra bir suskunluk dönemine giren şair, 1946'dan sonra bir çeşit mistisizmle
Çedikçi Süleyman Çelebi adlı bir mevlevinin ruhuyla temas sonucu doğduğunu
söylediği dini ve tasavvufi şiirler yazdı.
Edebi Kişiliği:
- Enis Behiç Koryürek şiire Mekteb-i Mülkiye’de öğrenciyken başlamıştır.
- “Ruhum Şiirlerimde Tecessüm Eder Benim” başlığını taşıyan ilk şiirini 19 yaşındayken yayımlamıştır.
- İlk şiirleri, “Şehbal” ve “Hürriyet-i Fikriyye” dergilerinde yayımlanmıştır.
- Aruz vezniyle yazdığı ilk şiirlerinde, aşk ve tabiat gibi ferdî temalara yoğunluk vermiştir.
- İlk şiirlerinin dili ağırdır.
- Şairliğinin ilk döneminde, Abdülhak Hâmid, Tevfik Fikret, Cenab Şahabeddin’in etkileri görülür.
- Kısa bir süre Fecri Âti topluluğu içinde yer almıştır.
- “Namık Kemal'in ruhuna” ithaf ettiği “Vatan Mersiyesi” şiiriyle yankı uyandırır.
- Balkan Savaşı’nın bozgunla sonuçlanması üzerine millî matemi dile getiren “Vatana Mersiye”, “Buhran”, “Mağlûplar ve Guruplar I-II” gibi şiirlerini yazar.
- Bu dönemde yeni aruz kalıpları oluşturmaya çalışmıştır.
- Ziya Gökalp’le tanıştıktan sonra hece veznine yönelir.
- I. Dünya Savaşı döneminde yazdığı, yine millî duyguları işleyen şiirlerinin bir kısmı “Donanma” dergisinde yayımlamıştır. (1915)
- “Ordunun Duası”, “Çanakkale Şehitliğinde”, “Şair ve Hilâl”, “Kâbus” gibi şiirlerini millî duygularla yazmış; vatan ve millet sevgisini, savaş ve kahramanlık temalarını işlemiştir.
- İçerik, dil ve biçim bakımından Ziya Gökalp’in etkisinde kalan ve Beş Hececiler’e katılan şair; milliyetçi, zaman zaman Turancı duyguları ve düşünceleri dile getiren “Turan Kızları”, “Millî Neşîde” gibi manzumeler de kaleme almıştır.
- Hece vezninde yenilikler yapmaya çalışır. Hecenin bazı duraklarını değiştirmiştir.
- Aynı şiirde değişik hece vezinleri kullanarak Servetifünûn ve Fecri Âtî şairlerinin serbest müstezatta yaptıklarını hece vezniyle uygulamıştır. (Millî Neşîde, Sadaka, Süvariler, Gemiciler)
- Gönül maceralarını mizahî bir dille anlatan aşk şiirleri de yazmıştır.
- 1927’de ilk şiir kitabı Miras’ı bastırır.
- Kitapta hem millî duyguları işleyen şiirler hem de aşk ve çapkınlık konularını işleyen manzum hikâyeler vardır.
- “Maymunlar” bölümünde, insanın ikiyüzlülüğünü masal tarzında dile getiren altı şiir yer alır.
- Aralıklarla şiir yazmaya devam eden Enis Behiç, şiirlerini Hayat ve Varlık dergilerinde yayımlamıştır.
- 1921’den 1939’a kadar yazdığı şiirlerde millî heyecanın, coşkunluğun ve uçarı aşkların yerini; hayatın geçiciliği, ölüm gibi konular almaya başlamıştır.
- Koryürek sadece şiir yazmakla kalmamış; Fransızca, Rumca, Macarca ve Bulgarca bilen şair, çeşitli konularda kitap çevirileri de yapmıştır.
- Koryürek, hayatının son yıllarında ruhî ve edebî anlamda büyük bir değişim geçirir.
- Mistik bir şiir tarzına yönelir.
- İspritizma seanslarına katılır, medyum hüviyetiyle şiirler söyler.
- Bu şiirler, “Vâridât-ı Süleyman” adıyla basılmıştır. (1949)
- Şairin, Mevlevî dervişi Süleyman Çelebi’nin ruhuyla temasa geçip ondan ilhamla, aruzla ve eski dille tasavvufî-hikemî şiirler söylediği ifade edilir.
- Enis Behiç, Türk denizciliğini şiire sokan şair olarak bilinir. (“Gemiciler” şiiri)
- Musikiye de meraklı bir kişiliktir. Şiirlerinde musikiye özel bir önem vermiştir.
Eserleri:
- Şiir: Miras, Varidat-ı
Süleyman, Güneşin Ölümü
