Ateşten Gömlek (Halide Edip Adıvar) Romanının
Özeti ve Karakterleri
Ateşten
Gömlek İzmir’in işgali üzerine şehri kurtarmaya amaçlayan milli mücadele
hareketlerinin hedeflerine nasıl ulaştığını anlatıyor.
Kitabın Özeti:
Dışişleri
bakanlığı memurlarından Peyami, zengin bir ailenin oğludur. Peyami’nin yakını
Cemal, Birinci Dünya Savaşı’na katılmış, savaşta yaralanmış bir subaydır. Cemal,
Peyami’yi Binbaşı İhsan ile tanıştırır. Peyami, Cemal ve İhsan sık sık
buluşarak memleketin içinde bulunduğu durumu tartışırlar. Cemal’in kız kardeşi
Ayşe, İzmir’de oturmaktadır. 15 Mayıs 1919’da İzmir işgal edilir. İşgalciler,
Ayşe’nin eşi Mukbil Bey ve oğlunu öldürür. Ayşe’yi de kolundan yaralarlar.
İzmir’de kalmayan Ayşe İstanbul’a gelir. İstanbul’da sıkıntılı günler
yaşanmaktadır. Peyami, Cemal, İhsan ve Ayşe Sultanahmet Mitingine katılırlar.
İstanbul,
İngilizler tarafından işgal edilir. Üç arkadaş ve Ayşe, Kuvay-i Milliye’ye
katılmak ve Kurtuluş Savaşı’nı desteklemek için Anadolu’ya geçerler. Ayşe de
hemşire olarak İhsan’ın birliğinde savaşa katılır. Peyami ile İhsan, içten içe
Ayşe’yi sevmeye başlarlar. Yakınları Yunanlılar tarafından öldürülen köylü kızı
Kezban da karşılıksız bir aşkla İhsan’ı sever ve gönüllü olarak İhsan’ın
birliğine katılmak ister.
Ayşe, İhsan
ve Cemal Kurtuluş Savaşı’nda şehit düşerler. Peyami ağır yaralı olarak
hastaneye kaldırılır. Hastanede anılarını yazar. Beynindeki kurşun çıkarılırken
ölür. Doktorlar, Peyami’nin yazdığı anıların, beynindeki kurşunun etkisiyle
girdiği bir bunalım sonucunda yazılmış olduğunu ileri sürer. Çünkü ordu
kayıtlarında Ayşe ile İhsan’ın adlarına rastlanılmamıştır.
Karakterler:
- Peyami: Romanda anlatılan
olayları hatıra defterinden öğrendiğimiz bir hariciye memuru. Ayşe'ye duyduğu
aşk yüzünden olaylara karışan ve kendini bir anda Milli Mücadele'nin içinde
bulan bir genç.
- Cemal: Ayşe'nin ağabeyi.
Milli Mücadele’nin önemli subaylarından birisidir. Daha o yıllarda cumhuriyetçi
fikirlere sahip.
- Ayşe: İzmir'in ve
Kurtuluş'un bir sembolü olarak görülen genç bir kadındır. Kocası ve oğlu
İzmir'in işgali sırasında Yunanlılar tarafından öldürülünce, önce İstanbul'a
gelir; oradan da Anadolu'ya geçerek Milli Mücadeleye bir hemşire olarak
katılır. Cephede, ön safhalar da hizmet görür.
- İhsan: Cemal'in ve
Peyami'nin arkadaşı. Milli Mücadeleye ilk katılanlardan birisidir. Albaylığa
kadar yükselir. Ayşe’yi sevmektedir. Birinci ve İkinci İnönü savaşlarına
katılır. Sakarya savaşında şehit olur. Ayşe ile birlikte küçük bir köyün
mezarlığına gömülürler.
- Mehmet Çavuş: Şahsi
kini dolayısıyla çeteci olmuştur. Rumeli de Bulgar çeteleri ile vuruşmuş;
Padişah'a düşmanlığı sebebiyle Milli Mücadele'ye katılmıştır. Kezban'a aşık
olunca, onun ardından gider. Kezban'ı kaçırır. Fakat Kezban'ın İhsan'ı sevmiş
olmasını gururuna yediremeyip Kuvay-ı Milliye’den ayrılır. Bir isyan girişimi
sırasında İhsan tarafından yakalanıp, asılır.
- Kezban: Anası ve Babası
Yunanlılar tarafından öldürülmüş bir köylü kızı. İhsan'ı seviyor. Ve bu aşkın
çekiciliği ile onun ardından giderek Milli Mücadele'ye katılıyor. Hem kıskanç
hem fedakâr bir genç kız.
