Aka Gündüz (Kutbay)'ün Hayatı, Edebi
Kişiliği ve Eserleri
Hayatı:
1886
yılında Selanik’e bağlı Katerina ile Alasonya kasabaları arasındaki bir dağ
köyünde doğan sanatçının asıl adı Enis Avni’dir. Aka Gündüz Edirne Askeri
İdadisi ve Kuleli Askeri İdadisinde okumuş; ancak hastalığı nedeniyle
Harbiye’nin ikinci sınıfından ayrılmıştır. Paris’e giderek bir müddet Güzel
Sanatlar Okulu ve Hukuk Fakültesine devam ettiyse de hiç birini bitiremeden üç
yıl sonra yurda dönmüştür. 1910 yılında Selanik’e sürgün edilen sanatçı, 31
Mart Vakası üzerine gönüllü yazıldığı Hareket Ordusuyla İstanbul’a gelmiş ve
burada işgal kuvvetleri tarafından Malta’ya sürülmüştür. Ankara hükümetinin
teşebbüsüyle yurda dönen sanatçı milletvekilliği de yapmıştır. Aka Gündüz
1958’de Ankara’da ölmüştür.
Edebi Kişiliği:
- Yazdığı romanlarla dikkati çekmiş, romanları dışında hikâye, tiyatro gibi türlerde de eserler vermiş olan yazar gözlem gücüyle ve gerçekçi bir anlayışla yapıtlarını oluşturmuştur.
- Eserlerinde bir dönemin alt tabaka insanlarına, ahlak ve ahlaksızlık ikilemine soktuğu kişilere, yoksullara, zenginlere, acı çekenlere, düşmüş kadınlara, sosyetik yaşamlara, içki bağımlılarına çokça yer veren yazar Yeşilçam filmlerine de ilham vermiştir. Faziletli şahıslar da eserlerine konu eden Aka Gündüz, Türkiye toprakları ve yabancı ülkeler olmak üzere geniş bir coğrafyayı yapıtlarına mekân olarak seçmiştir.
- Edebiyat yapmaktan çok topluma dersler vermeyi amaç edinmiş olmasından dolayı üslup açısından çok başarılı değildir. Çalakalem yazılmış hissi veren savruk bir anlatımı vardır. Eserlerinin olay örgüsünü başarılı bir şekilde oluşturamamıştır.
- Popüler yazarlardandır.
- Romanlarının konuları gerçek hayattan alır ve kahramanları kendi çevresindendir.
- Onun için iyiler en iyi, kötüler en kötüdür.
- Yapıtlarında, mekân İstanbul ve Anadolu’dur.
- Milli Mücadele-Kurtuluş Savaşı, Atatürk, Cumhuriyet romanlarında işlenen konulardandır.
Eserleri:
- Roman: Dikmen Yıldızı,
Bir Şoförün Gizli Defteri, İki Süngü Arasında, Zekeriya Sofrası, Odun Kokusu,
Tang-Tango, Üvey Ana, Aşkın Temizi, Kokain, Mezar Kazıcılar, Yayla Kızı, Bir
Kızın Masalı, Eğer Aşk
- Öykü: Türk Kalbi,
Kurbağacık, Hayattan Hikâyeler, Bu Toprağın Kızları
- Şiir: Bozgun
